Kwararru a masana’antu sun yi kira da a samar da tsarin saka hannun jari tare da samar da kudade wanda zai tabbatar da cewa an sanya hannun jari yadda ya kamata a fannin kere-kere na Najeriya.
Sun ce Najeriya na bukatar dandalin da masu neman asusu za su ga kudaden da ake da su da kuma bukatu tare da danna maballin yayin da masu zuba jari za su iya saka hannun jari.
Da take magana da manema labarai a taron zuba hannun jari na Majalisar Kasuwancin Amurka (ABC) a kasuwar kere-kere ta Afirka da aka kammala kwanan nan a Legas mai taken, ”Innovation meets Imagination”, Margret Olele, Shugabar Kamfanin ABC, ta ce akwai damammaki da dama a fannin kere-kere a Najeriya. masana’antu, amma kasar ba ta da fahimtar damar zuba jari a fannin.
Ta ce samun hadin kan zuba jari da hangen kudade zai baiwa masana’antar damar samun daidaito tsakanin masu kudi da masu tara kudade don bunkasa fannin.
Olele ya ce Najeriya na bukatar samar da wani kanti guda daya don masu zuba jari don samun saukin hanyoyin zuba jari a bangaren kere-kere da suka hada da fina-finai, kade-kade, bugu na littattafai da bincike, da gina karfin da ke tattare da mallakar fasaha, da fasahar tuki a sararin samaniya.
“Saba hannun jari babbar matsala ce a fannin. Wannan ya haɗa da samar da fina-finai, abubuwan more rayuwa da fahimtar buƙatun doka. Akwai kudi da yawa a duk faɗin, amma mutane ba su san yadda ake amfani da su ba.
“Sashin kirkire-kirkire shi ne sabon man fetur na Najeriya, kuma yana haifar da tasirin al’adun Najeriya a duniya yayin da muke ganin mutane suna sauraron kade-kade da kuma sanya tufafinmu. Kamar yadda Amurka ta yi mana mulkin mallaka a al’adance ta hanyar sauraren kade-kaden su da kallon fina-finansu, Nijeriya za ta iya bunkasa tattalin arziki ta bangaren kere-kere,” in ji ta.
Ta ce Majalisar na fatan samun ra’ayoyin masana da za a tattara tare da raba su da fadar shugaban kasa don tallafawa manufofin da za su iya inganta kudade da sararin samaniya ta hanyar bin diddigin masu zuba jari da samar da kyakkyawan yanayin zuba jari.
Ta ce ABC na fatan ganin cewa Najeriya tana da ingantattun tsare-tsare da za su iya fitar da kudade a masana’antar kere kere.
Har ila yau, Fegho Umunubo, mataimaki na musamman ga shugaban kasa kan tattalin arziki na dijital da kere kere, ya ce masana’antar kere kere ta Najeriya na bukatar fadadawa duk da gudunmawar dala biliyan 5 da take bayarwa a yanzu.
Ya ce akwai damar kara zuba jari, kirkire-kirkire, da kuma hadin gwiwa don bullowa ci gaban tattalin arzikin Najeriya.
Bunkasa masana’antar, in ji shi, yana da matukar muhimmanci wajen samar da yanayi mai dacewa da ke tallafawa hazikan matasan Najeriya.
“Ta hanyar saka hannun jari a bunkasa fasaha, kayayyakin more rayuwa, da masana’antu na kere-kere, Najeriya za ta iya amfani da cikakken ikon kawo sauyi na tattalin arzikinta, ta samar da ci gaba mai dorewa da wadata ga kasa,” in ji Umunubo.
A cewarsa, masana’antar a Najeriya ta samar da ayyukan yi ga matasa sama da miliyan 4 da za su fuskanci rashin aikin yi.
“Kididdigar ta nuna cewa a halin yanzu tattalin arzikin kirkire-kirkire yana daukar ‘yan Najeriya miliyan 4.2 aiki, tare da hasashen karin ayyukan yi miliyan 2.7 nan da shekarar 2025. Wannan ci gaban da ake samu ya nuna gagarumin yuwuwar masana’antar kere-kere don samar da ayyukan yi da bunkasar tattalin arziki a Najeriya,” in ji shi.
“Kididdigar ta nuna cewa a halin yanzu tattalin arzikin kirkire-kirkire yana daukar ‘yan Najeriya miliyan 4.2 aiki, tare da hasashen karin ayyukan yi miliyan 2.7 nan da shekarar 2025. Wannan ci gaban da ake samu ya nuna gagarumin yuwuwar masana’antar kere-kere don samar da ayyukan yi da bunkasar tattalin arziki a Najeriya,” in ji shi.
A cewarta, Najeriya na bukatar samar da mafita, da karfafa karfin fannin kere-kere, da jawo jari mai dorewa, da tabbatar da cewa masu kirkire-kirkire na Najeriya za su iya yin gogayya a shiyya-shiyya da ma duniya baki daya.
Ta ce hukumar ta USAID ta yi imanin cewa saka hannun jari a fannin kere-kere na Najeriya zuba jari ne a nan gaba, kuma tattalin arzikin kasar na da damar zama daya daga cikin injunan bunkasar Najeriya mai karfi, wanda zai iya samar da ayyukan yi, da samar da kirkire-kirkire, da kuma tsara yadda al’ummar kasar ke da su a duniya.
A nata bangaren, Zahrah Audu, mataimakiyar fasaha ga shugaban kasa kan harkokin zuba jari kai tsaye (FDI), ta ce fannin kere-kere na Najeriya na samun bunkasuwa kuma ta hanyar kade-kade, fina-finai, da fasaha sun ba da gudummawa sosai ga GDPn Najeriya.
Ta ce masana’antar, wadda ake hasashen za ta samu kusan dala biliyan 1.4 nan da shekarar 2025, a cewar taron zuba jari na Afrika, ta jawo jarin dala miliyan 9 daga kasashen waje kai tsaye, wanda ya kai kusan kashi 4.5 na yawan jarin da Najeriya ta shiga tsakanin shekarar 2015 zuwa 2020.
Ta kuma bai wa ‘yan Nijeriya sha’awar Gwamnatin Tarayya na jin dadin masana’antar kere-kere, wanda hakan ya tabbata a wajen kaddamar da asusun iDICE na dala miliyan 617 duk da cewa ta yi kira ga masana’antar da su yi amfani da damar da asusun ke bayarwa.
Duba nan:
- Najeriya ta yi nasarar jawo hannun jarin $115m a kasashen waje
- Kwararru sun ba da shawarar hada hannun jari, tsarin ba da tallafi ga sassan kere-kere na Najeriya
