Kudirin ya kai ga majalisar dattawa ne bayan ‘yan majalisar sun amince da tsige Gachagua daga mukaminsa bisa zargin satar dukiyar jama’a da kuma yin kalamai masu tayar da hankali don tayar da kabilanci. A yammacin ranar Alhamis ake sa ran kada kuri’a don yanke hukunci kan makomarsa.
Gachagua, mai shekaru 59, ya musanta aikata ba daidai ba. Ya sha alwashin yaki da tuhume-tuhumen, yana mai cewa ba zai yi murabus ba. Kudirin dai na bukatar rinjaye kashi biyu bisa uku domin tsige mataimakin shugaban kasar daga mukaminsa.
Ruto da Gachagua sun lashe zaben shekarar 2022 da ake takaddama a kai kan tikitin hadin gwiwa, inda ya doke dan takara Raila Odinga da ya yi takara sau biyar.
Dangantakarsu ta yi tsami sosai tun a watan Yuli, lokacin da shugaban kasar ya hada kai da madugun ‘yan adawa Odinga domin kafa gwamnatin hadin kan kasa a sakamakon boren adawa da shirin karin haraji.
Kasar Kenya da ke fama da matsalar basussuka da cin hanci da rashawa, ta nemi taimakon asusun lamuni na duniya domin tunkarar tagwayen kalubalen.
Kasar ba za ta iya yin rashin lafiya na tsawon lokaci na siyasa mai raba kan jama’a ba jim kadan bayan an kashe a kalla mutane 60 a zanga-zangar adawa da karbar haraji kan komai daga burodi zuwa diaper.
Duba nan:
- Najeriya za ta ci gaba da sauye-sauyen tattalin arziki na tsawon shekaru 15
- Birtaniya ta bawa ATMIS miliyan £7.5 sabida kara tsaron kasar Somaliya
- Kenya Senate Begins Impeachment Hearing Against Deputy President
Gwamnati dai na fafutukar ganin ta samar da kasafin kudinta, yayin da kudaden harajin ya yi kasa da abin da aka sa a gaba da kuma bashin da ake bin dillalai da ‘yan kwangilar da ake bin su.
Bayan yin gyare-gyare kan karin harajin da ake shirin yi bayan tashe tashen hankula, Kenya na da gibin kudaden shiga na dala biliyan 2.7, wanda ya tilasta wa Baitulmalin rage kashe kudade da kuma kara rance.
Babban bankin Kenya ya rage hasashen ci gabansa na cikakken shekara bayan tattalin arzikin ya ragu a kashi na biyu na biyu.
Shari’ar tsige Gachagua ya kasance “mafi daukar hankali” yayin da gwamnati ke kokarin gabatar da sabon kudirin kudi da kuma ci gaba da wasu sauye-sauyen tattalin arziki, a cewar Andrew Smith, babban manazarcin Afirka a kamfanin hatsari na Verisk Maplecroft.
Tare da wani bincike na IMF mai zuwa, “akwai yiwuwar tsige Gachagua na iya taimakawa tattalin arzikin Kenya,” in ji Smith a cikin amsa ta imel ga tambayoyin.
Rikicin ya ruguza tsarin tattalin arzikin da ake kira Ruto na kasa wanda ya shafi muhimman fannoni biyar – noma, SMEs, kula da lafiya na duniya, gidaje masu araha da fasahar sadarwa da sadarwa – wadanda ake ganin su ne mabuɗin wajen samar da ayyukan yi da bunƙasa ƙarfi.
Yayin da mafi yawan masu zabe a birane, masu ilimi da masu fafutuka ke sake fasalin siyasar Kenya, kamar yadda aka shaida a zanga-zangar da aka yi a watan Yuni, rarrabuwar kabilanci ya kasance wani muhimmin al’amari.
Akwai fargabar cewa wannan yunkurin na tsige shi na iya kara tashin hankali tsakanin magoya bayan Kalenjin na Ruto da kuma al’ummar Kikuyu na Gachagua a sassan yankin Rift Valley, inda rikicin da ya barke a baya ya girgiza Kenya.
Idan aka tsige mataimakin shugaban kasar, akwai yiyuwar “Gachagua da abokansa za su ci gaba da zama ƙaya” a bangaren Ruto, mai yiwuwa su ƙaddamar da yaƙin neman zaɓe na adawa da gwamnati, a cewar Smith.
