Wakilin UNICEF a Sudan Sheldon Yett a yau (8 ga Agusta) ya ce kasar na fuskantar “gaggawa na kare yara,” kuma ya jaddada cewa “makomar Sudan ta dogara da tsagaita wuta.
A wata hira da ya yi da Labaran Majalisar Dinkin Duniya daga Port Sudan, Yett ya ce sanarwar yunwa a Camp Zamzam da ke arewacin Darfur na kwamitin nazarin yunwa (FRC) “ba karamin abu ba ne.”
Ya ce, “Wannan shi ne karo na uku a cikin shekaru 20 da ake bayyana irin wannan matsalar karancin abinci. Yana nufin cewa yara sun fidda rai. Yana nufin cewa mazaunan sun fidda rai. Yana nufin cewa muna da yanayi mai ban tsoro a ƙasa. ”
Jami’in na UNICEF ya ce sansanin na Zamzam “Kanari ne kawai a cikin mahakar ma’adinan kwal,” da kuma “alamu na munanan abubuwan da ke faruwa a can, mugunyar karancin abinci.”
Ya ce UNICEF tana “kawo kayayyaki don tsananin rashin abinci mai gina jiki” da kuma “tabbatar da cewa sun isa inda suke bukatar zuwa,” wanda ke da “matuƙar, da wuya a yi hakan.”
Yett ya ce, “yakin yana ci gaba da samun cikas. Shigar da babbar mota ke da wuya. Kullum ana samun sabbin izini, ‘yan fashi a kan hanya, harbi, rashin tsaro, matsananciyar wahala. Kuma sai dai idan ba mu samu zaman lafiya ba, sai dai idan ba a tsagaita bude wuta ba, sai dai idan ba mu samu yarjejeniyoyin samun damar shiga cikin aminci ba, ina sa ran lamarin zai kara muni.”
Ya ce, “Muna aiki kowane bangare mai yiwuwa. Kuma muna ci gaba da tuntuɓar kowane bangare don tabbatar da cewa abinci zai iya wucewa. Ba shi da sauƙi. Yana ɗaukar aiki akai-akai. Abinci yana tafiya, amma bai isa ba. A bayyane yake cewa akwai bukatar a kara yin aiki. Kuma a gaskiya, sai dai idan ba mu da tsaro, da wuya a ga yadda za mu samu adadin da ake bukata ga wannan al’umma.”
Duba nan: Hadarin karamar motar boss a Afirka ta Kudu
Da yake lura da cewa “akwai wasu yara miliyan 18 aƙalla waɗanda ba sa zuwa makaranta,” in ji Yett, “muna aiki don tabbatar da cewa al’ummomi sun sami ilimi. Da safiyar yau, na je wani sansani a wajen Port Sudan, inda na ga dalibai suna samun ilimin nesa. Kuma ina ganin yana da mahimmanci a tuna cewa ilimi da makarantu ba kawai batun karatun littafi ne kawai ba. Yana ba da wuri, jin daɗin al’ada ga yara, wurin da za su sadu da abokansu, takwarorinsu, su ji a gida. Yana da matukar muhimmanci mu inganta makarantu, mu bude su, kuma a zahiri ana amfani da makarantu wajen ilimi.”
Yayin da damina ta gabato, ya ce, “Na gana da Ministan Lafiya kimanin sa’a daya da ta wuce domin mu tattauna yadda za mu yi aikin rigakafin cutar kwalara. Tabbas, akwai kuma wasu cututtuka. Shi ma zazzabin cizon sauro, lamari ne da ya shafi ruwan sama. Muna hada kai da abokan huldar mu da gwamnati a nan wajen samun gidajen kwana, a samo maganin zazzabin cizon sauro, don tabbatar da cewa yara musamman yara sun tsira, amma kowa ya tsira daga kamuwa da zazzabin cizon sauro. Wani abin ban mamaki na wannan rikici shi ne yadda mutane ke kaura daga yankunan da ba su da zazzabin cizon sauro kamar Khartoum, zuwa yankunan da ke da zazzabin cizon sauro. Don haka ina jin tsoron cewa da wannan damina, za a samu kararraki masu yawa fiye da yadda muka gani a baya.”
Jami’in na UNICEF ya ce, “mun ga yadda ake cin zarafin yara har sau biyar, kuma muna kokarin bayar da tallafi ga dukkan yaran kasar nan. Taimako ta hanyar ƙungiyoyin al’umma, tallafi ta hanyar ƙungiyoyin addini, tallafi ta hanyar kulawar zamantakewar jama’a na yau da kullun, tallafi ta kowace hanya da za a iya tsammani.”
Don kammalawa, ya ce, “lokacin da kuke fama da matsalar rashin abinci mai gina jiki, lokacin da kuke fuskantar matsi na rashin abinci, iyalai sukan juya zuwa hanyoyin da ba su dace ba. Yara sun fi yin aiki a matsayin masu aikin yara. Sun fi son yin aure da wuri, su yi aure tun suna yara, wanda ko shakka babu sam ba za a yarda da shi ba. Kuma muna aiki don ganin hakan bai faru ba. Wannan shine dalilin da ya sa, kuma, muna buƙatar fakitin cikakke a nan. Ba ma’ana ba ne kawai a samar da abinci don magance matsalar rashin abinci. Kuna buƙatar duba fakitin sabis don duba duk batutuwan da ba su da kyau da kuma duk al’amuran da za su iya faruwa da yaro lokacin da damuwa irin wannan ta faru.
