Yayin da adadin kasuwancin da ke tsakanin Najeriya da Amurka a duk shekara ya kai dala biliyan 10, hukumar raya kasashe ta Amurka (USAID) na hadin gwiwa da gwamnatin tarayya wajen saukaka samun karin kudin shiga ga ‘yan Najeriya ta hanyar fitar da kayayyaki zuwa kasashen waje ta hanyar amfani da dokar bunkasar Afirka da damammaki (AGOA).
Dokar, wacce ta zama doka a watan Mayun 2000, wani bangare ne na manufofin kasuwanci na Amurka kuma yana ba da dama ta musamman ga kasuwannin Amurka don samun cancantar fitar da kayayyaki daga Najeriya da sauran kasashe a yankin kudu da hamadar Sahara.
A wata hira da jaridar The Nation, Daraktar Hukumar USAID/Nigeria, Melissa Jones ta lura cewa, yayin da Amurka da Najeriya ke da alakar kasuwanci mai ma’ana, an samu dala biliyan 3.8 na adadin cinikin ta hanyar AGOA da kayayyakin da suka shafi mai.
Ta yi wannan jawabi ne a wajen wani taron bita na AGOA na Sashin Tufafi/Textiles a Legas jiya. Ta yi nuni da cewa, yawancin kayayyakin da Najeriya ke fitarwa zuwa Amurka sun hada da danyen mai.
Duba nan:
- Wata kotu a Najeriya ta ba da umarnin sakin jami’in Binance
- Tinubu ya Bayyana shirin Rage amfani da Dala a Tattalin Arzikin
- US seeks increased Nigeria’s $10b trade figure through AGOA
A tsakanin 2000-2022, Najeriya ta fitar da mai na dala biliyan 277 zuwa Amurka a karkashin AGOA.
Sai dai ta yi nuni da cewa gwamnatin Amurka na son ganin ‘yan Najeriya sun fi fitar da kayayyakin noma da masaku zuwa Amurka ta hanyar amfani da tagar AGOA.
Ta ce: “An fitar da kayayyakin noma na Naira tiriliyan 1.2 daga Najeriya. Wani adadi na wannan adadi shine AGOA.
Yawancin kayan da AGOA ke fitarwa daga Najeriya na daga bangaren mai. Shi ya sa muke yin haka.
Gwamnatin Amurka na hada hannu da ‘yan Najeriya, kanana da matsakaitan masana’antu na Najeriya (SMEDAN) da hukumar bunkasa fitar da kayayyaki ta Najeriya (NEPC) domin tabbatar da an binciko kasuwar da ba a yi amfani da ita ba. Don ƙarin sani game da AGOA.
Ta bayyana cewa AGOA na bayar da wata muhimmiyar dama da ta rage ba a yi amfani da ita ba wajen fitar da man da Najeriya ke fitarwa ba.
Ta yi nuni da cewa, domin samun damar samun fa’idar dokar, wajibi ne kasashen da ke halartar taron su bi takamaiman sharudda da gwamnatin Amurka ta zayyana.
Kalamanta: “Daya daga cikin manyan kalubalen shine rashin sani da fahimtar yadda AGOA ke aiki. Masana’antar mai sun fahimci karfin AGOA.
Yawancin kasuwancin Najeriya, musamman a sassa irin su masaku da tufafi, ko dai ba su san sun cancanta ba ko kuma ba su da tabbacin yadda za su cika ka’idojin kasuwar Amurka.
Ayyukanmu a cikin USAID shine raba wannan ilimin don tabbatar da cewa akwai damar masana’antun don bincika waɗannan damar. Akwai kasuwanni gare su a Amurka.
Dole ne mu sami duk kamfanoni a nan don fahimtar dukkan matakai daban-daban da ke cikin AGOA da kuma tabbatar da cewa sun sami damar samun takaddun shaida akan duk buƙatun.
Ta yi bayanin cewa AGOA na baiwa masu fitar da kayayyaki zuwa kasuwannin Amurka ba tare da wata matsala ba, wanda ke wakiltar kashi 27 cikin 100 na tattalin arzikin duniya, tana mai jaddada cewa jihar California ita ce kasa ta uku mafi karfin tattalin arziki a duniya.
Ta bayyana cewa akwai babbar kasuwan fitar da miyan Akwa Ibom a California.
Ta kara da cewa Amurka ta jajirce kan shirin na AGOA ta kara da cewa yayin da mutane ke sa ran ganin shirin zai kawo karshe nan ba da dadewa ba, akwai yuwuwar sake duba dokokin da ake da su don tabbatar da cewa akwai wata hanyar da za ta ci gaba da habaka fitar da kayayyaki daga Najeriya zuwa kasashen ketare. Amurka
Ta ce gwamnatin Amurka tana kuma amfani da shirin Prosper Africa don taimakawa ci gaban kasuwanci da saka hannun jari tsakaninta da Afirka.
A kan abin da gwamnati za ta iya yi don samar da yanayi mai tallafi, ta nuna: “Gwamnatin Najeriya za ta iya taka muhimmiyar rawa ta hanyar samar da yanayi mai dacewa ga ‘yan kasuwa.
Wannan na iya haɗawa da sauƙaƙe hanyoyin fitar da kayayyaki, inganta abubuwan more rayuwa kamar tituna da tashoshin jiragen ruwa da bayar da ƙarfafawa ga kamfanoni waɗanda ke shirye don fitarwa.
Bugu da ƙari, gwamnati na iya yin aiki tare da ƙungiyoyin kasuwanci da abokan haɓaka don tabbatar da cewa ‘yan kasuwa sun san fa’idodin AGOA kuma sun sami tallafin da ya dace don cika ƙa’idodin Amurka.
Har ila yau, akwai ƙalubalen dabaru kamar damar samun kuɗi, bibiyar hanyoyin fitar da kayayyaki masu sarƙaƙiya da shawo kan gibin ababen more rayuwa, waɗanda ke da wahala a gasa a duniya.
Misali, manufofin kasuwanci da ba su dace ba da kuma jinkirin hanyoyin fitar da kayayyaki na iya hana ‘yan kasuwa kwarin gwiwa wajen neman damar cinikayyar kasa da kasa karkashin AGOA.”
Tun da farko, Kakakin Majalisar Wakilai, Tajudeen Abbas, ya ce Gwamnatin Tarayya na kokarin sake duba dokokin da ake da su don baiwa ‘yan Najeriya damar gano damar da ake da su ta hanyar shirye-shirye irin su AGOA.
